Historia Domu Pomocy Społecznej w Górnie
Górno położone jest w Kotlinie Sandomierskiej na Płaskowyżu Kolbuszowskim, a właściwie na jego południowo – wschodnim krańcu. Należy do gminy Sokołów Małopolski i leży przy trasie DW878. Dzięki malowniczemu położeniu wśród lasów wchodzących w skład Sokołowsko – Wilczowolskiego i Brzóźniańskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu miejscowość od dawna znana jest ze swoich walorów klimatycznych.
Najprawdopodobniej właśnie te rozległe obszary leśne i walory klimatyczne spowodowały, że hitlerowscy przywódcy założyli tutaj obiekty wojskowe, na które składały się obozy dla żołnierzy i rozległy poligon lotniczy wraz z całą infrastrukturą. W pobliżu Górna zlokalizowano trzy wielkie obozy wojskowe: Lager Nord i Lager Sud, mające charakter koszar, oraz Lager Massiv, położony najbliżej wsi i przeznaczony na obóz rekreacyjno – wypoczynkowy dla żołnierzy oraz na kwaterę dla dowództwa. Przebywali w nim ranni lotnicy i inni żołnierze niemieccy, gdzie poddawani byli rekonwalescencji. W szczytowym okresie istnienia obozów stacjonowało w nich 6.000 żołnierzy.
Hitlerowcy zmuszeni do ucieczki z terenu obozu nie zdołali zniszczyć budynków i instalacji wojskowych. Opuszczone obozy początkowo zajęła Armia Czerwona, a następnie kwaterowało
w nich wojsko polskie. Budynki były systematycznie rozkradane od samego wyzwolenia. Po obozie Lager Nord i obozie Lager Sud nie pozostał do dnia dzisiejszego żaden ślad. Budynki Lager Massiv ulegały powolnej dewastacji i właśnie one wzbudziły zainteresowanie specjalistów w dziedzinie leczenia chorób płuc, którzy w tutejszym klimacie dostrzegli szansę sprawniejszego powrotu do zdrowia rekonwalescentów po gruźlicy płuc, która w okresie powojennym zbierała ogromne żniwo. Po uzyskaniu zezwolenia władz wojskowych i po remoncie jednego z budynków, obecnie pawilonu nr 5, utworzono w Górnie Państwowe Sanatorium Przeciwgruźlicze. Stopniowo remontowano i przekazywano do użytku kolejne budynki, w rezultacie czego, na początku 1970 roku Sanatorium liczyło 14 pawilonów z miejscami dla 550 pacjentów.
Z chwilą opanowania w Polsce rozwoju gruźlicy płuc i zmniejszenia się liczby zachorowań, instytucja, jaką było sanatorium, z taką ilością przygotowanych miejsc przestała być potrzebna. Pojawiły się potrzeby społeczne innego typu i konieczność niesienia pomocy rolnikom, którzy sami i w podeszłym wieku, opuszczeni przez niedoszłych następców (wskutek migracji młodych do miast), potrzebowali stałej opieki na starość. Po oddaniu ziemi państwu otrzymywali emerytury, jednak same pieniądze nie mogły rozwiązać problemu opieki pielęgniarskiej i lekarskiej, jak również usług bytowych dla tych ludzi. „Sprawa zorganizowania właściwej opieki nad ludźmi w podeszłym wieku wciąż w PRL pozostaje otwarta. Stad też i napór na domy pomocy społecznej, zwłaszcza, że dawno straciły one piętno przytułków” – są to słowa otwierające Kronikę Zakładową Państwowego Domu Rencistów – Rolników w Górnie. Próbując zaradzić temu problemowi, utworzono sieć domów pomocy społecznej, zwanych w ówczesnych środkach masowego przekazu „domami pogodnej starości” lub „domami złotej jesieni”, jednak potocznie nazywano je „domami starców”.
Jeden z takich domów utworzono właśnie w Górnie. Historycznym dniem podziału był 12 września 1975 roku, kiedy to spisano notatkę służbową z racji utworzenia nowej placówki. Mocą Zarządzenia Wojewody Rzeszowskiego z dnia 23 września 1975 roku, utworzono z dniem 1 października 1975 roku Państwowy Dom Pomocy Społecznej dla Osób Przewlekle Chorych, dla 120 pensjonariuszy. Był to jeden z pierwszych takich domów w Polsce. Od 1984 roku stopniowo przekazywane były dalsze pawilony.
Kilka miesięcy później ukazało się Zarządzenie Wojewody Rzeszowskiego z dnia 19 stycznia 1976 roku, w którym zmieniono nazwę na Państwowy Dom Rencistów –Rolników (PDRR) w Górnie. Ustalono, że znajdzie w nim opiekę tylko 60 osób, co wiązało się z powiększeniem miejsca przysługującego na jednego pacjenta i zmieniało poziom usług w ośrodku.
W 1984 roku do placówki zostaje dołączony kolejny pawilon (nr 17), dzięki czemu powiększona zostaje liczba miejsc. W 1985 roku w domu przebywa 85 osób.
18 czerwca 1988 roku zmieniono nazwę Domu na Państwowy Dom Pomocy Społecznej Rolników dla Przewlekle Chorych.
Do 1994 roku przyłączone zostają kolejne dwa pawilony (nr 15 i 16) należące wcześniej do Sanatorium p. Gruźliczego w Górnie.
W lipcu 1995 roku Dom Pomocy Społecznej przejmuje kolejny pawilon (nr 13)
W latach 90. wybudowano również taras przy pawilonie 15 i dostosowano go do potrzeb rekreacyjnych i terapii zajęciowej.
30 listopada 1999 roku nastąpiła kolejna zmiana profilu, a co za tym idzie i nazwy placówki. Od tej pory jest to Dom Pomocy Społecznej dla Osób Przewlekle Somatycznie Chorych, a fakt bycia emerytowanym rolnikiem nie przesadzał już o przyjęciu do placówki.
Po roku 2000 placówka nadal rozbudowuje się: 26 sierpnia 2001 roku zostaje oddany do użytku budynek usługowo – techniczny.
7 września 2002 roku instytucja rozszerza profil działalności o osoby obarczone schorzeniami psychicznymi. Jednocześnie zostaje przemianowana na Dom Pomocy Społecznej dla Osób Przewlekle Somatycznie Chorych i Osób Przewlekle Psychicznie Chorych.
W latach 2003-2004 zostaje przeprowadzona termomodernizacja budynków połączona z wymianą okien i drzwi.
Kolejnym etapem rozwoju domu jest skupienie się na pomocy wyłącznie osobom psychicznie chorym. Od 13 kwietnia 2010 roku jest to już Dom Pomocy Społecznej dla Osób Przewlekle Psychicznie Chorych.
W 2010 roku instytucja ponownie powiększa się, bo do użytku oddany zostaje nowy, dwukondygnacyjny budynek z 55. miejscami. Pięć lat później, dzięki Szwajcarsko – Polskiemu Programowi Współpracy Województwa Podkarpackiego kolejny raz zostaje zmodernizowana infrastruktura. Przebudowano instalacje elektryczne i teletechniczne, zmodernizowano oświetlenie terenu, zainstalowano monitoring oraz liczne obiekty rekreacyjne dla mieszkańców.
GALERIA: 40 lat Domu Pomocy Społecznej w Górnie
W 2016 roku do użytku oddany zostaje kolejny dwukondygnacyjny budynek, który zastąpił uszkodzony w trakcie pożaru budynek nr 21.
Największym obiektem DPS w Górnie jest obecnie trzykondygnacyjny budynek oddany do użytku we wrześniu 2023 roku. Zamieszkały w nim osoby przeniesione z czterech parterowych pawilonów. Do budynku została przeniesiona również administracja domu, wcześniej mieszcząca się w pawilonie nr 23. W budynku tym znajduje się również pomieszczenie kultu religijnego.
W 2025 roku DPS w Górnie obchodzi rocznicę 50. lat istnienia instytucji.
